Dünya 717 milyon yıl önce bir kartopuna dönüştü; bu nasıl oldu?

Dünya 717 milyon yıl önce bir kartopuna dönüştü; bu nasıl oldu?

Araştırmacılar, gezegen jeolojisi tarihinin en büyük gizemlerinden birini çözmek için tektonik plaka hareketlerini simüle ettiler: yaklaşık 717 milyon yıl önce Dünya'da meydana gelen en büyük buzul çağı neden gezegenimizi en az beş milyon yıl boyunca uzayda yüzen dev bir kartopuna dönüştürdü?

Çalışmanın başyazarı, Sydney Üniversitesi'nde sedimantolog olan Adriana Dutkiewicz'e göre, bu küresel fenomene "tarihsel olarak düşük volkanik karbondioksit emisyonları ve günümüzde Kanada'da bulunan büyük bir volkanik kaya yığınının atmosferik karbondioksiti emen bir süreç olan ayrışması" neden olmuş olabilir.

Bu olayların arka planında, günümüz Alaska, Grönland ve Kuzey Kanada'yı kapsayan Büyük Franklin Magmatik Bölgesi (LIP) yer almaktadır. LIP, genellikle volkanik faaliyetlerle ilişkilendirilen, Dünya'nın mantosundaki sıcak noktalar ile geniş bir magmatik kayaç bandının patlayıcı bir birleşimidir.

Buzul çağı, Dünya'daki sera gazı eksikliği nedeniyle meydana gelmiştir

Franklin IPL ile ilgili çarpıcı olan şey, eyaletin oluşumunun Sturtian buzullaşması olarak adlandırılan dönemin başlangıcına denk gelmesidir. Bu dönemin neden 57 milyon yıl sürdüğünü anlamak için ekip, süper kıta Rodinia'nın dağılmasından kısa bir süre sonra kıtaların ve okyanus havzalarının evrimini gösteren tektonik plaka yazılımı GPlates'i kullandı.

Bu modeli, plakaların çarpıştığı ve yeni bir okyanus kabuğunun doğduğu bölgeler boyunca su altı volkanlarından CO2 gazını hesaplayan başka bir modele bağlayarak, buzullaşmanın daha düşük volkanik CO2 emisyonu seviyesiyle bağlantılı olduğunu fark ettiler. Bu bir sera gazı olduğundan, atmosferde düşük konsantrasyonlarda olsa bile benzer şekilde küresel soğumaya katkıda bulunabilir.

Dutkiewicz, gezegende çok hücreli hayvanlar veya karasal bitkiler olmadan, "atmosferdeki sera gazı konsantrasyonu neredeyse tamamen volkanlardan CO2 salınımı ve CO2 tüketen silikat kayaların ayrışma süreçleri tarafından belirleniyordu" diye açıklıyor.

Dünya'nın en büyük buzullaşmasının gizemi çözülüyor

Yine Sydney Üniversitesi'nden eş yazar Dietmar Müller'e göre, o dönemde iklimi jeoloji belirlese de, Sturtian buzul çağı çifte darbenin sonucuydu: "tektonik plakaların yeniden düzenlenmesi", volkanik gaz çıkışını neredeyse sıfıra indirdi, aynı zamanda Kanada'nın LIP'si aşınmaya başladı ve daha fazla atmosferik CO2 tüketti.

Jeologa göre, gaz milyonda 200 parçanın altına düştü, bu da bugünkü seviyelerin yarısından daha az, ancak Dünya'da buzullaşmanın patlak vermesi için yeterli.

İçeriği beğendiniz mi? O halde makaleyi sosyal medyada arkadaşlarınızla paylaşın.