78 Yıldır Bitmeyen Çatışma: Keşmir Sorunu Yeniden Gündemde

Hindistan ve Pakistan arasında tam 78 yıldır çözülemeyen Keşmir sorunu, Güney Asya’nın en uzun süredir devam eden ve en tehlikeli krizlerinden biri olarak varlığını sürdürüyor. Son olarak, 22 Nisan 2025 tarihinde Hindistan’ın Cemmu ve Keşmir bölgesinde düzenlenen silahlı saldırıda 26 turistin hayatını kaybetmesi, iki ülke arasında yeniden büyük bir gerginlik yarattı.

Sorunun Kökeni: 1947’ye Dayanıyor

Keşmir krizinin temeli, 1947 yılında Hindistan ve Pakistan’ın İngiltere'den bağımsızlıklarını kazanmalarıyla atıldı. O dönemde çoğunluğu Müslüman olan Keşmir halkı, Pakistan’a katılmak isterken, bölgenin Hindu lideri Maharaja Hari Singh Hindistan ile birleşmeyi tercih etti. Bu karar, ilk Hindistan-Pakistan savaşını tetikledi.

Birleşmiş Milletler, 1948 yılında bölgede halk oylaması yapılmasını önerdi ancak bu hiç gerçekleşmedi. Sonuç olarak, Keşmir üçe bölündü: Hindistan, Pakistan ve Çin arasında fiili bir paylaşım yapıldı. Fakat hiçbiri uluslararası olarak tam anlamıyla tanınmadı.

Dört Savaş, Onlarca Çatışma

Keşmir meselesi, 1947-48, 1965, 1971 ve 1999 yıllarında dört büyük savaşa neden oldu. Ayrıca, 1989’dan itibaren Hindistan kontrolündeki Cemmu ve Keşmir bölgesinde başlayan silahlı isyanlar, Hindistan’ı bölgede yoğun askeri varlık bulundurmaya zorladı. Hindistan, bu ayaklanmaları Pakistan’ın desteklediğini iddia etti.

2019’da Gerilim Tırmandı

Hindistan, 2019 yılında Keşmir'e özel statü tanıyan anayasa maddesini iptal etti. Bu adım, bölgenin doğrudan merkezi yönetim altına alınması anlamına geliyordu. Pakistan kararı sert bir şekilde eleştirdi, diplomatik ilişkiler gerildi. Bu gelişme, Keşmir halkının siyasi temsil haklarının kısıtlandığı yönündeki eleştirileri de beraberinde getirdi.

Son Gelişme: 2025 Saldırısı ve Askerî Alarm

22 Nisan 2025’te meydana gelen saldırı sonrası Hindistan, saldırının arkasında Pakistan destekli gruplar olduğunu öne sürdü. Başbakan Narendra Modi’nin askeri harekat için yetki verdiği iddia edildi. Pakistan tarafı ise Hindistan’ın 24 ila 36 saat içinde sınır ötesi bir operasyon düzenleyebileceğini ileri sürdü.

Bu karşılıklı açıklamalar, iki nükleer silaha sahip ülke arasında yeniden sıcak çatışma riski doğurdu. Uluslararası toplum, taraflara itidal çağrısında bulunurken, bölgedeki siviller bir kez daha belirsizliğe terk edildi.

Sonuç: Kalıcı Barış Hâlâ Uzak

Keşmir sorunu, sadece iki ülke arasında bir sınır anlaşmazlığı değil; aynı zamanda etnik, dini ve siyasi bir sorun olarak bölgesel istikrarı tehdit ediyor. Aradan geçen 78 yıla rağmen sorunun çözülememesi, Hindistan ve Pakistan ilişkilerinin her an yeni bir krize açık olduğunu gösteriyor.

Uluslararası aktörlerin, bu sorunun barışçıl yollarla çözülmesi için daha aktif arabuluculuk yapması ve Keşmir halkının taleplerini dikkate alan diplomatik süreçler geliştirmesi gerektiği açıkça ortada.